Langs de herberg,
waar volgens het opschrift op de gevel ook een stalling voor rijtuigen was,
loopt een binnenpad in de richting van het terrein van de state Hoxwier
(no 4).
[eigen digitale foto 2003]
Het sterretje op de foto boven geeft Hoxwier op de 'hoek' van de Mantgumer (op)vaart en de hergegraven oude Mantgumer vaart aan. Misschien de betekenis van Hoxwier, dat het op de 'hoek' ligt [scan van een eigen foto 1998]?
In 1907 aan wat men 'de Opslag' noemde v.l.n.r.: voorhuis Meintemapleats, aanbouw herberg, herberg, enz.
[internet, bewerkt; RAF 2004].
De Mantgumer (op)vaart liep vroeger een stuk verder en werd daar wel haven genoemd. Tot in de zestiger jaren kwam de draaimolen voor de jaarlijkse kermis per schip. Hier het turfschip van Groeneveld [scan van een afbeelding in W. Goinga en Tsj. J. de Jong: Baerderadiel sa't it wie, Easterein 1978].
Nog altijd wordt de zwanendrift van Hoxwier als enige zwanendrift in het land in ere gehouden. 's Winters worden de zwanen zoals hier op de foto uit 1940 vanuit de hele omstreek verzameld. Het aantal kan wel tot zestig oplopen. De stelp Hoxwier staat op de achtergrond [scan van een afbeelding in W. Goinga en Tsj. J. de Jong: Baerderadiel sa't it wie, Easterein 1978].
Op het terrein van Hoxwier werd deze, eind jaren negentig afgebroken, stelp
gebouwd. Links de nieuw gegraven Mantgumer vaart. Het binnenpad daarlangs
werd in de 19de eeuw speciaal aangelegd voor een boer die achter in
het land woonde en Kerkvoogd was [scan eigen foto, ±1998].
Daar woonden de Hoxwier’s en de Galama’s. De Swierstra’s ontlenen hun naam aan Hoxwier. Oorspronkelijk pachtten zij namelijk enkele stukken land die bij de state hoorden en noemden zich daarom (Hok)swier(sters), kortweg Swierstra’s. Een buitenlandse nazaat van de Swierstra’s
(N.G. Swierstra uit het Zwitserse Weggis), nu eigenaar van Hoxwier, heeft opdracht gegeven de state te herbouwen.
Links: de state Hoxwier getekend door J. Stellingwerff in 1722. Hij had de
gewoonte om gevels op één lijn te tekenen. Of iets dieper gelegen was zie je dus
niet. Zoals hier mogelijk het middengedeelte [scan van een foto van een tekeninging
in het Fries Prenten Kabinet]
Rechts: zoals ik de plattegrond zou zien, afgaande op de tekening [eigen
tekening 2004]. Niet is er een andere tekening bekend. Enkele bouwfragmenten
zijn bewaard gebleven en bevinden zich in het museum 'de poarte fan Beers'.
Opgraving van de state Hoxwier. Ondanks dat het land diep uitgegraven was, is het fundament bewaard gebleven. De state lag dus achter de in 2003 afgebroken stelp en niet is de kelder, zoals men beweerde, daarin hergebruikt. Op de achtergrond de bomen langs de weg naar Jorwerd. Foto genomen naar het noorden [scan van een artikel in Op 'e Skille
van 17 september 2000].
De state bleef in de familie totdat Reinier van Hoppers (gehuwd geweest met een kleindochter
van Seerp van Galama, een kleinzoon van Aesgo Hoxwier) Hoxwier
in 1645 verkocht
aan Feije van Aylva. De
state werd toen omschreven met:
sekere heerlijcke oude state, sathe en landen, groot int
geheel 62 pondematen, waeronder zijn 40 pondematen Nieuwlandt en 22 pondematen
oudlandt, belast met 25 floreen in de gemeene schattinge, en dat met de
heerlijcke huijsinge, schuire, koehuijs, paerdestallinge en een schoone poorte,
mitsgaders de magnifycke grote hoving, enterije, keukentuijnen, buijten- en
binnengrachten, singel, bomen en plantagie, sijnde het hornleger groot 8 pondematen,
zeer accomodabel te reed als te vaert, met noch de gerechtigheijt van een
heerlijcke swaenejacht aan de state van Hoxwier behorende, met derselver
gestoelte in de kercke Mantgum, item drie schone legersteden aldaer, overdekt
met grote blauwe stenen, en daerop gehouwen staen de namen van
Gala van Galama
en Juffr. Foeck van Hoxwier, de twede van
Seerp van Galama en Juffr. His
van Bonia, het darde sijnde een grote
ongehouwen steen, samt de gerechtigheid
van Collatie ende Administratie der Costerie tot Mantgum bij sententie van den
Hove de vercoper toegewesen in dato den 27 October 1645, voorts met alle wijdere
gerechtigheden en praeminentiën, sampt lasten,
profijtten en actiën daerop en aen behorende
Mail aan rjhbrink@hotmail.comover vragen
of commentaar over deze web site.Voor het ontvangen van oude
foto's houd ik mij aanbevolen. Ik kan er een copie of scan van maken, zodat
U in het bezit blijft van het origineel (Hoge der A 36b Groningen, 9712AE).
Het nummer tussen () is een link naar een kaart van het 'kuierke'. Deze site
is oorspronkelijk gemaakt tgv het feit dat Mantgum in 1998 Monument
van de maand van de provincie Friesland was. Het verhaal is het resultaat
van jaren lang onderzoek.
